CHUYỆN CÁI LƯỠI

September 1, 2013 at 9:02am

Qua mấy chuyện lùm xùm vừa qua. Ngồi buồn, đọc lại mấy chuyện xưa về cái lưỡi. Đọc để nhìn mình và nhìn đời.

Trước hết là câu truyện ngụ ngôn về cái lưỡi của Esope:


 Một hôm, Xanthos gọi tên đầy tớ :
- ESOPE, hôm nay mày hãy cố tìm mua cho tao một món đồ ăn quí, tốt, đặc biệt nhất. Có hiểu không ?
- Dạ.
Esope mau lẹ ra chợ mua một xâu lưỡi đem về.
Xanthos hỏi :
- Tại sao mày mua tòan lưỡi như thế ?
Esope trả lời :
- Thưa ông, vì tôi thiết tưởng  không có gì quí và tốt cho bằng lưỡi. Lưỡi là chìa khóa triết lý, mỹ thuật và chân lý.
Xanthos cho là tên đầy tớ kỳ khôi. Hôm sau ông lại gọi Esope :
- Hôm nay thì mày hãy mua cho tao một của gì  người ta cho là xấu nhất.
Không chút lưỡng lự, Esope lại ung dung ra chợ… Và khi trở về, lại thấy mang theo một… xâu lưỡi.
- Tại sao hôm nay, mày lại còn mua lưỡi nữa ?
- Thưa ông, tôi trộm nghĩ, lưỡi cũng là một lợi khí nguy hiểm nhất trên đời. Nó là mầm chiến tranh ly lọan, là nguyên nhân mọi sự chia rẽ hiềm thù ghen ghét… Tôi trộm nghĩ : trên đời không gì xấu và hèn cho bằng lưỡi.

 Câu chuyện Esope đã cho thấy một triết lý thật phũ phàng. Chẳng thế mà trong kho tàng xưa cũng đã nói:

Ở sao cho vừa lòng người ?
Ở rộng người cười, ở hẹp người chê !
Cao, chê ngổng, thấp chê lùn,
Béo chê béo trục béo tròn,
Gầy chê xương sống xương sườn phơi ra.
Khôn ngoan thì bảo rằng ngoa,
Vụng dại thì bảo người ta rằng đần…
 (Ca dao)

Người xưa cũng đã lý giải những điều trên qua câu ca dao sau: 

Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo
Miệng không vành méo mó nhiều phương.

Hoặc còn nhận định rõ ràng hơn về sự tàn hại của lời nói:

Lưỡi người độc quá đuôi ong,
Xui người tan hợp, rút lòng nghĩa nhân.

Vậy đó, nên chi để tìm bạn hiền thì phải biết tìm kiếm:

Vàng thì thử lửa thử than,
Chuông kêu thử tiếng, người khôn thử lời.

Và cũng khuyên mọi người cẩn thận trong lời nói:

Vàng sa xuống nước khôn tìm
Người sa lời nói như chim sổ lồng.
(Ca dao)

Nói làm sao để tránh gây thương tổn cho người khác vì: " Một lời nói là một đọi máu". Chớ  vì  chút lợi riêng mà " Ngậm miệng ăn tiền" !

Lời nói thì qua đi, nhưng những thương tổn trong lòng hóa sẹo thì khó phai nhạt.

Tuy nhiên, người xưa cũng không quên căn dặn phải tỉnh táo để nhận định, bởi vì có những người:
"Miệng nam mô ba bồ dao găm"

Hoặc như trong mô tả ở truyện Kiều:

"Bề ngoài thơn thớt nói cười,
Mà trong nham hiểm giết người không dao."


Nhưng rồi cũng khuyên ta cần mở lòng và thấu hiểu cho những người:

"Khẩu xà tâm Phật"

 Thế cho nên sống trên đời không phải dễ, có xét đoán ai cứ để trong lòng mà ngẫm nghĩ. Đừng nghĩ rằng ta là người thông tuệ có thể biết mọi điều!

Đoạn thư thánh Giacobe là một lời nhận định tương đối đầy đủ:

“Nếu ai không sai lỗi trong lời nói, thì là người trọn lành; vì kẻ ấy có thể chế ngự được thân xác mình.  Nếu chúng ta tra được hàm thiết vào  miệng ngựa, để bắt nó tùng phục chúng ta, thì chúng ta cũng có thể điều khiển được cả con ngựa.  Kìa cả những chiếc thuyền to lớn và bị cuồng phong lôi cuốn, mà một bánh lái nhỏ, điều khiển chúng.

Cũng thế, lưỡi là một chi thể bé nhỏ, nó nói lên những điều vĩ đại. Kìa một ngọn lửa có là bao, mà đốt cháy cả một khu rừng lớn. Lời nói cũng là ngọn lửa, là cả một thế giới gian ác. Lưỡi là một trong các chi thể của chúng ta, nó làm hoen ố cả thân xác, được hỏa ngục nhen nhúm lên, nó đốt cháy cả cuộc đời chúng ta. Mọi loài cầm thú, muông chim, rắn rít, và cá biển, đang và đã bị loài người chế ngự, nhưng con người lại khó lòng chế ngự được, một tai họa bất trị và chứa đầy nọc độc giết người."

Ôi cái trí năng của ta nhỏ bé quá! Càng đi trên đường đời không ai nói rằng không có lần vấp ngã. Thế cho nên, " bảy mươi học bảy mươi mốt" là vậy. Nhưng có lẽ không nên biến thành cái lưỡi gỗ. Lại càng chớ nên: "Ngậm máu mà phun người" . Vì vậy luôn luôn cần nhớ câu: " Hãy uốn lưỡi 7 lần trước khi nói"!!!